In het decembernummer van @burger werd dieper ingegaan op de verschillende vormen van domiciliefraude. Sinds een aantal jaar binden overheid en parket de strijd aan met sociale fraude ten gevolge van fictieve domiciliëringen.
Woonstcontroles niet altijd voldoende
Het is de bevoegdheid van de gemeente om te zorgen voor een correcte registratie in het bevolkingsregister. Samenwerking met de wijkagenten voor een onderzoek van de opgegeven verblijfplaats is hierbij cruciaal. Maar soms zijn fraudeurs bijzonder vindingrijk en kan een fraudevermoeden niet hard gemaakt worden met vaststellingen ter plaatse.
Sinds 2018 werd het daarom voor gemeenten mogelijk gemaakt om bij watermaatschappijen en/of energieleveranciers het verbruik van bewoners op te vragen, om zo te controleren of zij werkelijk verblijven op het aangegeven adres.
Wettelijk kader
Artikel 3 van de Wet van 19 juli 1991 betreffende de bevolkingsregisters, de identiteitskaarten, de vreemdelingenkaarten en de verblijfsdocumenten werd hiertoe aangevuld met een derde lid (ingevoegd door artikel 25 van de wet van 25 november 2018 houdende diverse bepalingen met betrekking tot het Rijksregister en de bevolkingsregisters):
"Teneinde de hoofdverblijfplaats te bepalen en wanneer de bezoeken en vaststellingen op de woonplaats het niet mogelijk maken om met voldoende zekerheid de realiteit van de effectieve hoofdverblijfplaats vast te stellen, mogen de personen die binnen het gemeentebestuur gemachtigd zijn om te beslissen over het waarachtige karakter van de woonplaats in het kader van de controle van de verblijfplaats, aan de watermaatschappijen en/of energieleveranciers vragen om hen overzichten te bezorgen van het water- en/of energieverbruik van de personen die gedomicilieerd zijn op het grondgebied van de gemeente, teneinde het water- en energieverbruik te controleren. Deze maatschappijen en leveranciers moeten de gevraagde informatiegegevens gratis meedelen. Enkel de gegevens betreffende het reële verbruik worden meegedeeld.".
Ook in de algemene onderrichtingen is deze mogelijkheid ingeschreven (art. 81).
Praktische werkwijze
Het opvragen van energie- en waterverbruik gebeurt doorgans via e-mail, gericht aan de netbeheerder of watermaatschappij. In de e-mail zet u best uiteen dat een onderzoek lopende is naar de hoofdverblijfplaats van persoon x, wonend op adres y, en dat u in het kader daarvan het verbruik opvraagt voor periode z. Er kan ook geïnformeerd worden of een bepaalde woning één of twee meters heeft, om te verifiëren of de woning een één- of tweegezinswoning is.
Navraag bij een gemeentebestuur leert dat een aanvraag bij een elektriciteitsbeheerder binnen de twee dagen werd beantwoord. De watermaatschappij daarentegen kon geen verbruik van een bepaalde periode meegeven, aangezien er geen slimme meters zijn en enkel het jaarlijks verbruik wordt geregistreerd. Om dat op te vangen is het aangewezen om bij de navolgende procedure ambtshalve schrapping de wijkagent bij de woonstcontroles de meterstanden te laten noteren, om daarmee bij de watermaatschappij het verbruik binnen een periode op te vragen.
